Arabako Foru Aldundiak antolatutako 2025eko Santiagoko Nekazaritza Azokak zerealari eskainiko dio aurtengo edizioa, gure lurraldeko nekazaritza-, kultura- eta ekonomia-nortasunean errotuta dagoen laboreari. Slow Food Arabak hainbat jarduera parte-hartzaile eta hezitzaile antolatu ditu, herritarrak zerealen mundura hurbiltzea ahalbidetzen dutenak, tokiko ikuspegi jasangarri batetik eta komunitate-ikuspegi batetik. Ekitaldian, “Bionekazaritza”-k Slow Food Araba 2025 Saria jasoko du. Jarduerak jende guztiarentzat zabalik dagoen gune batean egingo dira, EHUren Arabako unibertsitate-campusean.
- 11:00etan: “Sukaldari txikiak, etorkizuneko hazi handiak”: Haurrentzako sukaldaritza-tailerra, haurrei zuzendua (5 eta 12 urte bitartekoak), sutegien buru eta sukaldean ondo ari direla erakusteko. Helburua zerealak gure kulturaren oinarrizko elikagai gisa duen balioan sartzea da. Ogi tostak prestatuko dituzte Arabako barazki kremarekin.
- 11:30etan: “Mikrolandareak-Kimuak”: Haziek kimuen, mikrolandareen eta ernamuinen bidez duten potentzialari buruzko begirada alternatibo eta osagarria, Hurban Hydroponics-eko Álvaro Yuguerorekin. Haziei eta haien bizi- eta nutrizio-potentzialari buruzko ikuspegia osatzeko modu bat, ekitaldiaren nekazaritzako elikagaien ikuspegia zabalduz.
- 12:00etan: “Memoria duten haziak”Tokiko zereal barietateak berreskuratzen dituzten Arabako nekazarien lana ikusarazteko asmoz, Ramón Roa, Salcedoko nekazari ekologikoa (Tierra, Papel, Tijera – Bionekaritza), Joseba Ibargurengoitia, Hazien Sareko presidentea eta Roberto Ruiz de Arkaute, besteak beste, nekazaritza ekologikoko garietan Neiker-en diharduena.
- 12:30etan: “Arima duten zerealak, arabar nortasuna duten ogiak”: Tokiko irinekin eta artisau-prozesuekin egindako ogien balioa erakutsiko dugu, ogia egiteko prozesua azalduz, artisau-ogiaren eta industria-ogiaren arteko konparazioa azalduz eta zereal desberdinetako ogien barietatearekin komentatutako dastatze batekin: espelta, gari kandeala eta zekalea. Horretarako, “Artepan”, “Mendialdeko Ogia” eta “Basotik Valpuesta”, “Bionekazaritza” kideak, bezalako adibideak izango ditugu.
- 13:15etan: “Buru hartzituak: tokiko garagardoaren artea”: “Basque Beer” enpresari atxikitako artisau-garagardogileekin (“Byra”, “Garagart” eta “Baias”) gero eta handiagoa den artisau-garagardoaren ekoizpenean zerealak duen papera baloratzen dugu.
«SLOW FOOD» SARIA 2025: BIONEKAZARITZA
Slow Food Arabak Santiagoko Nekazaritza Azokan egingo dituen jarduerei amaiera emateko, Slow Food 2025 Saria emango zaio Bionekazaritzari (Arabako Nekazaritza Ekologikoaren Elkartea), lurraldea, bertako pertsonak eta elikagaien etorkizuna indartzea helburu duten praktika ekologiko eta berritzaileak sustatu eta defendatzeko egindako lanagatik. Duela gutxi, Arabako gari zaharrak berreskuratzeko «Gariaraba» proiektua (hemen «Tierra Papel Tijera» eta «Mendialdeko Ogia» kolektiboak nabarmendu behar dira) eta «Agroecoop» hitzarmena egin dira. Hitzarmen horretan, «Bionekazaritza» gain, «Hazien Sarea», «ASSE» (Arabako Frutazain eta Sagardogileen Elkartea) ere badago, «Neiker» rekin lankidetzan.
Aipatzekoa da programa honen helburu nagusia dela 2022az geroztik Arabako paisaiaren eta nekazaritzako kultura-memoriaren parte izan ziren gari-barietate autoktonoak berreskuratzea. Tokiko barietate horiek nekazarien belaunaldiek landu dituzte, eta dibertsitate genetiko esanguratsua dute, muturreko klima-gertakarien aurrean bereziki erresistente bihurtzen dituena. Gainera, landare garaiagoak eta trinkoagoak direnez, onura agroekologiko ugari dakarte: CORAUL-AK finkatzen dituzte, lurzoruaren egitura berritzen dute eta nekazaritza-ekosistemen oreka mantentzen laguntzen dute.
Proiektu honek Slow Food mugimenduaren funtsezko balioak gorpuzten ditu: agrobioaniztasuna aberastea, ekoizlearen eta kontsumitzailearen arteko zirkuitu laburrak indartzea, eta zapore eta jakintza tradizionalak berreskuratzea. Agroecoop-en ekimenak haziak eta ondarea berreskuratzeaz gain, nekazaritza erresilientea, jasangarria eta kultura eta gastronomia sakon errotua bultzatzen du.
Horregatik guztiagatik, Bionekazaritzak Slow Food Araba 2025 Saria merezi du: antzinakoarekiko errespetua lurraldea, bertako pertsonak eta elikadura etorkizuna indartzeko praktika ekologiko eta berritzaileekin nola konbina daitekeen erakusten duen adibidea da.
